|
|||
:: Szkocja pieszo i na rowerze Artyku³ dodany przez: Damian (2006-06-27 00:17:01) Chcesz w kilka dni poznać legendarnÄ… szkockÄ… krainÄ™? Odwiedź Edynburg, Glasgow i malutkÄ… wyspÄ™ Arran. SoczyÅ›cie zielone wzgórza i zamglone, skaliste góry Szkocji w V wieku byÅ‚y arenÄ… walk Celtów z Piktami, Normanami, Rzymianami i Anglami. Po wygranej bitwie Celtowie urzÄ…dzali wielkÄ… ucztÄ™, która trwaÅ‚a kilka dni, a pieÅ›niarze opiewali mÄ™stwo wojowników. Echa tej celtyckiej dumy, ale i radość życia można dziÅ› odnaleźć w tradycyjnej muzyce - Szkoci chÄ™tnie raczÄ… goÅ›ci grÄ… na dudach. OczywiÅ›cie w tradycyjnych kraciastych kiltach, które noszÄ… od XVI w. Ten piÄ™ciomilionowy, nowoczesny kraj wydaje siÄ™ być peÅ‚en kontrastów. Rzekomo skÄ…pi Szkoci, zamiast ciuÅ‚ać, lubiÄ… luksus, a ich pomysÅ‚owość i gospodarność tworzÄ… klimat przyjazny dla pracy i dziaÅ‚aÅ„ artystycznych (nawet jeÅ›li na poczÄ…tku pozornie coÅ› jest nie tak). *** W 1996 r. w zimnym Edynburgu (stolica Szkocji) sÅ‚ynnej dziÅ› powieÅ›ciopisarki Joanne Kathleen Rowling nie byÅ‚o stać na ogrzewanie mieszkania, a w dodatku grasowaÅ‚y w nim szczury. CaÅ‚e dnie przesiadywaÅ‚a wiÄ™c w kawiarni The Elephant House przy 21 George IV Bridge. Ze stolika w Å›rodkowej części lokalu doskonale widziaÅ‚a wzgórze zamkowe. Tu wÅ‚aÅ›nie w jej wyobraźni narodziÅ‚a siÄ™ SzkoÅ‚a Magii i Czarodziejstwa zamku Hogward, do której trafiÅ‚ Harry Potter. "Na tle gwiaździstego nieba wznosiÅ‚ siÄ™ ogromny zamek z wieloma basztami i wieżyczkami" - pisaÅ‚a w pierwszym tomie przygód mÅ‚odego czarodzieja "Harry Potter i kamieÅ„ filozoficzny". Monumentalny, romaÅ„ski zamek powstaÅ‚ 800 lat temu na szczycie wygasÅ‚ego wulkanu w zachodniej części starego miasta. DziÅ› to koszary poÅ‚Ä…czone z muzeum wojskowym. A przede wszystkim jeden z najwspanialszych punktów widokowych Edynburga. Przez wieki byÅ‚ siedzibÄ… wÅ‚adców Szkocji i obronnÄ… warowniÄ…. W skarbcu (Crown Room) można zobaczyć insygnia szkockich królów - korony i miecze oraz dwa najwiÄ™ksze narodowe skarby: KamieÅ„ Przeznaczenia - gÅ‚az, przy którym od XII w. byli koronowani, oraz pierÅ›cieÅ„ koronacyjny Roberta I "Bruce'a" z 1306 r. (to on w 1328 r. wyzwoliÅ‚ SzkocjÄ™ po 38 latach angielskiego panowania). Na przeÅ‚omie XVIII i XIX w. zamek byÅ‚ m.in. wiÄ™zieniem wojskowym. W 1781 r., gdy Wielka Brytania byÅ‚a w stanie wojny z FrancjÄ…, HiszpaniÄ… i HolandiÄ…, wtrÄ…cono tu blisko tysiÄ…c przechwyconych na morzu jeÅ„ców. W zakamarkach lochów, na drewnianych drzwiach cel obok rysunków okrÄ™tów można odczytać wydrapane przez nich przesÅ‚ania do Å›wiata za murami. Na Å›cianach wiszÄ… hamaki, w których spali więźniowie do czasu uwolnienia w 1814 r. Podobnych mrocznych miejsc jest w Edynburgu wiÄ™cej. WewnÄ…trz wzgórza Castle Hill, na którym stoi starówka, w 1645 r. wieku rozegraÅ‚ siÄ™ dramat mieszkaÅ„ców zarażonych dżumÄ…. W obawie przed rozprzestrzenianiem siÄ™ choroby caÅ‚Ä… dzielnicÄ™ przeniesiono do podziemi. The Real Mary King's Close to multimedialna pamiÄ…tka po tamtych czasach. Po podziemnych ulicach, nad którymi wisi pranie, oprowadzajÄ… odziani w XVII-wieczne stroje przewodnicy. Z wykutych w skaÅ‚ach domów dobiegajÄ… odgÅ‚osy bawiÄ…cych siÄ™ dzieci, rodzinnych kłótni, skargi umierajÄ…cych. - Rezyduje tu wiele duchów - wyjaÅ›nia przewodniczka, kiedy w jej dÅ‚oniach gaÅ›nie Å›wieca, a z ciemnych czeluÅ›ci zaczynajÄ… dobywać siÄ™ jÄ™ki (bilety po 6,25 funta, http://www.realmarykingsclose.com ). Z kolei trasa wycieczkowa „Mercat Tours” (http://www.mercattours.com ) prowadzi m.in. Å›ladami Dr. Jekylla i Mr Hyde'a. WÄ™drujÄ…c w stronÄ™ głównego dworca Waverley Station, wstÄ…pmy do pubu „Deacon Brodie” przy Royal Mile, gdzie przesiadywaÅ‚ Robert Luis Stevenson. To wÅ‚aÅ›nie tu poznaÅ‚ historiÄ™ Williama Brodie, diakona-schizofrenika żyjÄ…cego w Edynburgu w latach 1741-88. W dzieÅ„ pobożny i pogodny, w nocy przeobrażaÅ‚ siÄ™ w rozpustnika, zÅ‚odzieja, hazardzistÄ™. Dla Stevensona staÅ‚ siÄ™ inspiracjÄ… do stworzenia thrillera o czÅ‚owieku o dwóch obliczach. *** Edynburg nad zatokÄ… Firth of Forth mimo swoich 400 tys. mieszkaÅ„ców jest kameralnym, niezwykle zielonym zakÄ…tkiem. Dzieli siÄ™ wyraźnie na dwie części: Nowe Miasto z czasów oÅ›wiecenia powstaÅ‚o w stylu greckiego klasycyzmu, Stare Miasto z ciemnego kamienia zachowaÅ‚o Å›redniowieczny charakter. Kusi, by siÄ™ w nim na kilka chwil zagubić. MiÅ‚o jest schować do plecaka mapÄ™, podążyć spod zamku na wschód i zatopić w wÄ…skich uliczkach. PeÅ‚no tu kafejek, minigalerii, sklepików z pamiÄ…tkami. W sprzedaży obowiÄ…zkowo kraciaste kilty (od 30 funtów, wszystkie rozmiary i kolory, m.in. w Scottish Crafts przy 328 Lawnmarket). Przy Royal Mile jest minikino, gdzie można odbyć multimedialnÄ… podróż w poszukiwaniu sÅ‚ynnego potwora z jeziora Loch Ness. Ivonne Press z biura promocji turystyki zachÄ™ca do wizyty w Museum of Scotland przy Chambers Street, gdzie zgromadzono 10 tys. najważniejszych narodowych pamiÄ…tek. WÅ›ród nich m.in. gilotyna Maiden z XVI w., którÄ… Å›cinano czarownice i pierwszy na Å›wiecie odbiornik telewizyjny wykonany w 1924 r. przez Szkota Johna Logie Bairda (http://www.nms.ca.uk). Warto też wstÄ…pić do jednego z licznych pubów, gdzie odbywajÄ… siÄ™ koncerty muzyki celtyckiej z popisami dudziarzy; wieczorami wystÄ™py przeradzajÄ… siÄ™ w gÅ‚oÅ›ne imprezy taneczne (zapowiedzi i terminy: http://www.tmsa.org.uk ). Stary Edynburg zamyka od wschodu sÄ…siadujÄ…cy z Å‚Ä…kami i wzgórzami futurystyczny gmach szkockiego parlamentu z 2002 r., projekt kataloÅ„skiego architekta Enrica Miralesa. Wyraźnie odcina siÄ™ od reszty miasta - jasny beton i ostro zakoÅ„czony spadzisty dach przypominajÄ… ekstrawagancki dworzec kolejowy Oriente w Lizbonie. Dla Szkotów to ważne miejsce. Po faktycznym uzależnieniu Szkocji od Korony Brytyjskiej i upadku tutejszego parlamentaryzmu w 1707 r. przez blisko 300 lat domagali siÄ™ możliwoÅ›ci samostanowienia. UdaÅ‚o siÄ™ to dopiero w 11 wrzeÅ›nia 1997 r., kiedy 60 proc. obywateli Wielkiej Brytanii wyraziÅ‚o na to zgodÄ™ w referendum. PosÅ‚owie decydujÄ… tu m.in. o edukacji, rolnictwie, zdrowiu, sporcie, dziedzictwie historycznym, turystyce. Parlament można zwiedzać za darmo, a nawet zasiąść na widowni, by przysÅ‚uchiwać siÄ™ obradom 129 posłów. http://www.scottish.parliament.uk PoÅ‚acie zieleni przy głównej ulicy Princess Street stanowiÄ… od wiosny do jesieni miejsce spotkaÅ„ muzyków, aktorów i kuglarzy z caÅ‚ego Å›wiata. NajwiÄ™cej zjeżdża ich na sÅ‚ynny festiwal teatru, piosenki, taÅ„ca i sztuki ulicznej, który od 1947 r. w sierpniu ożywia miasto i okolicÄ™ (tegoroczny rozpocznie siÄ™ 13 sierpnia i potrwa do 3 wrzeÅ›nia, http://www.eif.co.uk ). O szczegóły można pytać przez caÅ‚y rok w biurze festiwalu przy Royal Mile. Nietrudno doÅ„ trafić, bo mieÅ›ci siÄ™ w dawnym anglikaÅ„skim koÅ›ciele. Ten powstaÅ‚ w XIX w. i dziaÅ‚aÅ‚ tylko kilkanaÅ›cie lat (http://www.thehub-edinburgh.com ). - ZabrakÅ‚o wiernych. Nie byÅ‚o dla kogo odprawiać nabożeÅ„stw - wyjaÅ›nia Lorna Hutchison, miejska przewodniczka. Na Å›wiÄ…tynie w nowej roli natkniemy siÄ™ Szkocji czÄ™sto. W monumentalnych budowlach sÄ… kawiarnie, restauracje, a nawet luksusowe apartamentowce (przeszklone mieszkania tworzone w nawach bocznych osiÄ…gajÄ… zawrotne ceny, nawy główne peÅ‚niÄ… rolÄ™ dziedziÅ„ców). - W XIX w. wybudowano za dużo koÅ›ciołów. BywajÄ… skrzyżowania, przy którym stojÄ… nawet trzy, a w okolicy tylko garstka mieszkaÅ„ców. Zamiast je burzyć, postanowiono przerabiać - mówi Lorna. *** PociÄ…giem z Edynburga do Glasgow dotrzemy w 45 minut. Za oknem migajÄ… zamglone wzgórza, sadzawki, soczyÅ›cie zielone Å‚Ä…ki. PociÄ…g zatrzymuje siÄ™ przy głównym placu miasta, George Square. Otoczony neoklasycystycznymi kamienicami z centralnie usytuowanym wiktoriaÅ„skim ratuszem (City Chambers) jest jednym z symboli potÄ™gi XIX-wiecznego Zjednoczonego Królestwa. Ale to tylko przedsmak architektonicznej wiktoriaÅ„skiej uczty, która czeka nas w rozlegÅ‚ym, starym Glasgow. Kamienice z ciemnoszarego kamienia ciÄ…gnÄ… siÄ™ wzdÅ‚uż deptaku Buchanan Street, tworzÄ… sÄ…siednie ulice i zauÅ‚ki, które przyjemnie zwiedza siÄ™ wieczorem, gdy wszystko jest podÅ›wietlone. CaÅ‚ość tworzy jednÄ… z najmodniejszych w Wielkiej Brytanii strefÄ™ zakupów - Golden Z. Jednak styl tego miasta to przede wszystkim Mackintosh, odmiana art nouveau. StworzyÅ‚ go pod koniec XIX w. ekscentryczny artysta Charles Rennie Mackintosh (1868-1928). Dom-muzeum Hunterian Gallery na terenie uniwersytetu jest przykÅ‚adem jego niepowtarzalnego spojrzenia na Å›wiat. CechÄ… charakterystycznÄ… sÄ… nienaturalnie wysokie elementy zdobieÅ„ Å‚agodzone podÅ‚użnymi liniami i kropkami. Prócz architektury i mebli styl ten znalazÅ‚ odbicie w unikatowym liternictwie - kaligrafia "Mackintosh" jest w Glasgow bardzo modna. Można zwiedzać miasto szlakiem architektonicznych dzieÅ‚ projektanta: w Domu-Latarni przy 11 Mitchell Lane mieÅ›ci siÄ™ Mackintosh Interpretation Centre, a herbatÄ™ warto wypić w Willow Tea Room przy 217 Sauchielhall Street. Jednak przede wszystkim nie wolno pominąć Glasgow School of Art przy 167 Renfiew Street - pierwszego w Wielkiej Brytanii budynku w stylu art nouveau. Z kolei styl Glasgow to wymyÅ›lne poÅ‚Ä…czenie architektury klasycyzmu z XX-wiecznÄ… nowoczesnoÅ›ciÄ…. A wiÄ™c sala koncertowa Armadillo, Fabryka Dywanów Templetona, metro Clockwork Orange (Mechaniczna PomaraÅ„cza)... To również i moda - m.in. Å‚Ä…czenie ubraÅ„ Armaniego czy Versace z dodatkami z tanich sklepów, noszenie sukienek z butami Martensa (tak ubieraÅ‚a siÄ™ m.in. sÅ‚ynna wokalistka Shinead O'Connor). Glasgow przez setki lat byÅ‚o miastem kupieckim. Åšwietność zawdziÄ™cza głównie unii Szkocji z AngliÄ… z 1707 r., skutkiem czego byÅ‚a zgoda na handel z zamorskimi koloniami. Tutejsi handlarze wyspecjalizowali siÄ™ w imporcie baweÅ‚ny, tytoniu i cukru. W XIX w. Glasgow przeksztaÅ‚ciÅ‚o siÄ™ w miasto robotnicze z gigantycznÄ… stoczniÄ…. Przy nabrzeżu wciąż widać Å›lady doków. - Teraz statki produkuje siÄ™ w Polsce, bo sÄ… taÅ„sze - uÅ›miecha siÄ™ przewodniczka Sylvia Power, z którÄ… spacerujemy po nabrzeżu. Szkoci twierdzÄ…, że ich legendarne skÄ…pstwo to dziÅ› jedynie mit - w rzeczywistoÅ›ci wydajÄ… znacznie wiÄ™cej pieniÄ™dzy, niż powinni. Z czego wiÄ™c żyjÄ…? Glasgow staÅ‚o siÄ™ prężnym oÅ›rodkiem techniki elektronicznej i jednym z najwiÄ™kszych w Europie skupisk call-center. WÄ™drujÄ…c ulicami, mijamy przeszklone biura, dziesiÄ…tki osób siedzÄ… przed komputerami ze sÅ‚uchawkami na uszach. - SpecjaliÅ›ci od marketingu zbadali, że szkocki akcent jest najbardziej przyjazny spoÅ›ród wszystkich odmian angielskiego. Jest miÄ™kki, przyjemny dla ucha, a to zachÄ™ca do klientów zakupów - mówi Sylvia Power. Glasgow od zawsze dzieliÅ‚o siÄ™ na biedny East End i bogaty West End. Sylvia wyjaÅ›nia, że ten podziaÅ‚ wymusiÅ‚ m.in. przeprowadzkÄ™ uniwersytetu z dość ponurego, zdominowanego przez handlarzy East Endu. Nowy uniwersytet w neoklasycystycznym stylu stanÄ…Å‚ wiÄ™c po przeciwnej stronie miasta. Tu oprócz spokoju studenci majÄ… wiele zielonej przestrzeni. W mieÅ›cie znajdujÄ… siÄ™ dwa stadiony piÅ‚karskie: Celtic Glasgow (gra tu m.in. bramkarz Artur Boruc i napastnik Maciej Å»urawski) oraz Glasgow Rangers. Celtic jest dziÅ› najlepszÄ… drużynÄ… brytyjskiej ligi, Rangersi tracÄ… do nich aż 23 punkty. Kibice obu drużyn siÄ™ nie znoszÄ…. Sylvia Power wyjaÅ›nia, że podÅ‚oże tej awersji leży w religii. - Celtic stworzyli katolicy. Protestanci nie mogli patrzeć na ich sukcesy i zaÅ‚ożyli wÅ‚asnÄ… drużynÄ™. Derby miasta to zawsze ostry bój. Glasgow dobrze jest poznawać na rowerze (o najbliższÄ… wypożyczalniÄ™ najlepiej zapytać w recepcji hotelu). Warto przejechać uliczkami, parkami i dojechać do m.in. do muzeum kolekcji Burrell w Pollock Country Park. Znajduje siÄ™ tu 8 tys. dzieÅ‚ sztuki zebranych przez żyjÄ…cego na przeÅ‚omie XIX i XX w. przemysÅ‚owca sir Williama Burrella. OzdobÄ… kolekcji jest sÅ‚ynna rzeźba "MyÅ›liciel" Augusta Rodina. WstÄ™p bezpÅ‚atny. Na rowerze można też dojechać do jednej z wielu Å›rodkowej Szkocji destylarni narodowego trunku - whisky. Fabryki Å‚atwo odróżnić od innych budynków - majÄ… charakterystyczne trójkÄ…tne daszki na kominach. W okolicach wsi Killearn (ok. 20 km od Glasgow) powstaje sÅ‚awna Glengoyne. To jeden z nielicznych gatunków "czystej" whisky niemieszanej z innymi. - WiÄ™kszość szkockich gatunków stanowiÄ… "blended", czyli mieszane; w ten sposób Å‚atwiej osiÄ…gnąć odpowiedniÄ… nutÄ™ smakowÄ…. Ale prawdziwym kunsztem jest stworzenie trunku w bezpoÅ›rednim procesie fermentacji kieÅ‚kujÄ…cego jÄ™czmienia i jego destylacji - opowiada Sarah Bottomley z destylarni. - LiczÄ… siÄ™ trzy rzeczy: znakomita woda (ta spÅ‚ywa z okolicznych wzgórz), dobrze przygotowany jÄ™czmieÅ„ oraz beczki z dÄ™bowego drewna. 70-procentowÄ…, przezroczystÄ… whisky miesza siÄ™ z wodÄ…, by zÅ‚agodzić jej moc do ok. 45 proc. Teraz trafia do beczek, gdzie nabiera zÅ‚ocistego koloru. - W destylarni nie można używać aparatów fotograficznych ani telefonów komórkowych. Stężenie oparów w poÅ‚Ä…czeniu z polem elektromagnetycznym alkoholu mogÅ‚oby wywoÅ‚ać detonacjÄ™ - przestrzega przewodniczka. Beczki leżakujÄ… przez dziesiÄ™ciolecia w magazynach. Ostateczna cena trunku w butelce zależy od wieku. Podczas zwiedzania można popróbować tych najdroższych, 50-letnich. W sklepie prócz whisky kupimy także przysmaki na bazie Glengoyne - musztardÄ™ czy konfitury (od 3 funtów). http://www.glengoyne.com *** Szkocja zajmuje blisko 79 tys. km kw. - od wzgórz Cheviot Hills na poÅ‚udniu, po najdalsze północne wyspy Wielkiej Brytanii. Można siÄ™ pokusić o kilkudniowy objazd caÅ‚oÅ›ci, ale trzeba przygotować siÄ™ na spore wydatki. Wypożyczenie auta to ok. 40 funtów dziennie plus paliwo, noclegi w znakomitych kwaterach Bed&Brekfast to minimum 50 funtów dziennie. JeÅ›li jednak mamy dość czasu, a maÅ‚o pieniÄ™dzy, możemy zwiedzić "SzkocjÄ™ w miniaturze", czyli wyspÄ™ Arran. Z monstrualnego wiktoriaÅ„skiego dworca głównego Glasgow w godzinÄ™ dojedziemy pociÄ…giem do Ardrossan. Tu w porcie czeka prom, który w 50 min zawiezie nas na wyspÄ™, do portu w Brodick. Na pokÅ‚adzie można popróbować szkockich porannych "przysmaków". SÄ… wiÄ™c: jajecznica z proszku, smażony boczek, pieczone kieÅ‚baski, fasolka w sosie pomidorowym oraz ulubiony Å›niadaniowy specjaÅ‚ - gorÄ…ca buÅ‚ka z racuchem i smażonÄ… kaszankÄ…. Do tego obowiÄ…zkowo mocna kawa. WyspÄ™ objedziemy w dwie godziny samochodem (wypożyczalnia firmy Avis lub Holiday Autos) albo rowerem w sześć (wypożyczalniÄ™ wskaże biuro informacji turystycznej). Wiele tu piÄ™knych kamiennych nabrzeży z piaszczystymi plażami peÅ‚nymi skorup małż. Nie ma wydm, okolice porastajÄ… jedynie wysokie trawy. - To charakterystyczny dla Szkocji ukÅ‚ad linii brzegowej. Różnica pomiÄ™dzy tÄ… wyspÄ… a resztÄ… wybrzeża polega jedynie na wysokoÅ›ci nadmorskich stromizn - wyjaÅ›nia Guillian Bussell, przewodniczka po Arran. Przejeżdżamy przez kolorowe, ukwiecone wioski. BiaÅ‚e domki, czerwone dachy, a na podwórkach oprócz drzew owocowych - palmy! Jak mówi Guillian, ciepÅ‚e wiatry od Morza Północnego tworzÄ… dla nich przyjazny mikroklimat. W zachodniej części wyspy rosnÄ… też cytrusy. To w Szkocji pod koniec XV w. narodziÅ‚ siÄ™ "gowlf" - gra polegajÄ…ca na wbijaniu kulki do doÅ‚ków. Pierwszy na Å›wiecie klub golfowy powstaÅ‚ w 1754 r. jako Stowarzyszenie Golfistów im. Åšw. Andrzeja w mieÅ›cie St. Andrews. W 1848 r. Szkot James Patterson wykonaÅ‚ pierwszÄ… golfowÄ… piÅ‚kÄ™, która szybko wraz z caÅ‚Ä… dyscyplinÄ… podbiÅ‚a Å›wiat. Na wyspie znajdziemy kilka znakomicie przygotowanych pól (najsÅ‚ynniejsze w okolicach miejscowoÅ›ci Sannox), w weekendy zjeżdża tu wielu miÅ‚oÅ›ników tego sportu. OczywiÅ›cie rozgrywajÄ… partie w tradycyjnych kiltach, z torebkami przepasanymi na przedzie, które majÄ… chronić przed bolesnymi uderzeniami piÅ‚ki. Koniecznie trzeba odwiedzić miejscowość Machrie Moor w zachodniej części wyspy. ZnajdujÄ… siÄ™ tu pogaÅ„skie kamienne krÄ™gi - podobne (choć o wiele mniejsze) do sÅ‚ynnych krÄ™gów sprzed 4 tys. lat z Calanais na wyspie Lewis w północno-zachodniej Szkocji. W Å›rodkowej części wyspy ciÄ…gnÄ… siÄ™ góry Beinn Tarsuinn. To kamieniste, monumentalne pasmo ze szczytami dochodzÄ…cymi do tysiÄ…ca metrów bardzo przypomina ulubione przez piechurów góry Glen Coe w północnej Szkocji. Po jego zachodniej stronie leżą dwa jeziora - Loch Tanna i Loch Lorsa - gdzie turyÅ›ci majÄ… nadziejÄ™ sfotografować choćby miniaturowego potwora podobnego do tego z Loch Ness. Co, gdzie i jak Dojazd Do Glasgow z Krakowa i WrocÅ‚awia lata Ryanair. Lotnisko w Prestwick, ok. 40 km na zachód od miasta. Co pół godziny darmowa kolejka kursuje na dworzec główny w Glasgow. Uwaga! Trzeba mieć przy sobie kartÄ™ pokÅ‚adowÄ… samolotu. http://www.ryanair.com Do Edynburga z GdaÅ„ska, Katowic i Warszawy można polecieć Centralwings, a z Krakowa Sky Europe. Lotnisko BAA Edinburgh leży kilka kilometrów od miasta. Autobusy (co 10 min) w 25 min dowożą pasażerów do Waverly Bridge w centrum. Bilet w jednÄ… stronÄ™ 3 funty, w obie 5. http://www.centralwings.com http://skyeurope.com Noclegi Dobre, tanie hotele w Å›ródmieÅ›ciu Glasgow: http://en.venere.com/hotels_glasgow/?ref=18491 W Edynburgu: http://en.venere.com/hotels_edinburgh/?ref=18491 Hostele: http://www.hostelworld.comi, http://www.hostelpoint.com Bardzo dobrze przygotowane kwatery Bed&Breakfast: http://bxb.co.uk/scotland.htm W lecie czynne Å›wietne pola namiotowe: http://www.scottishcamping.com Kursy jÄ™zykowe W Szkocji mieszka obecnie ok. 20 tys. Polaków. WedÅ‚ug prognoz ma być ich tam wkrótce nawet 100 tys. PrzyjeżdżajÄ… do pracy, ale i na kursy jÄ™zykowe. Oferty nauki jÄ™zyka (różne poziomy): http://www.kursy-jezykowe.pl, http://www.linguaviva.pl, http://www.szkocja.net, http://www.eu.com.pl Robert RewiÅ„ski źródÅ‚o: www.gazeta.pl
adres tego artyku³u: http://www.gbritain.net/articles.php?id=101 |