GBritain.net

http://www.gbritain.net

:: Polacy pod ochroną dziennikarzy
Artyku� dodany przez: Damian (2007-07-25 09:52:59)

Jesteś wykorzystywany w pracy? Landlord ściąga z ciebie nieziemskie pieniądze – uśmiechnij się, całkiem możliwe, że już wkrótce twojej krzywdzie stanie się zadość, a ty sam możesz być w ukrytej kamerze BBC.

Po kilku latach nagonki na Polaków w brytyjskich mediach, reporterzy BBC i innych stacji telewizyjnych zmieniają sposób przedstawiania emigracji na ekranie. „Zły” Polak to już nie sensacja – przyszedł czas na zległo Anglika, który wykorzystuje emigrantów. Spragnieni gorących tematów dziennikarze BBC chwytają więc za ukryte kamery i ruszają na podbój wyzyskiwaczy – pokazując brytyjskiej publiczności, jak naprawdę jest być Polakiem na Wyspach.

„Bloody Eastern Europeans” – w tłumaczeniu – „cholerni” środkowo-wschodni Europejczycy – to jeden z bardziej popularnych epitetów, jakimi określają nas mieszkańcy Wielkiej Brytanii. Negatywne zdanie na temat Polaków, Litwinów czy Słowaków można jednak często usłyszeć nie tylko na ulicy, ale również na ekranach telewizorów. Programy informacyjne BBC, jak również innych stacji telewizyjnych już od kilu lat zabijają się o każdy kontrowersyjny temat dotyczący emigrantów z Europy Środkowo-Wschodniej.

„Przez nich my, Brytyjczycy tracimy pracę”, „Są obciążeniem dla służby zdrowa i szkolnictwa”, „Nie można się z nimi dogadać po angielsku”, „Nie znają naszych zwyczajów – u nas nie pluje się na ulicy” – to tylko niektóre z myśli przewodnich reportaży emitowanych w angielskiej telewizji.

Dlaczego brytyjskie media tak bardzo szaleją na punkcie emigrantów i wszystkiego, co ich dotyczy? Reporterka BBC Radio 4, Sanchia Berg odpowiada:

– Emigracja z Europy Środkowo – Wschodniej rozpoczęta w 2004 roku po wstąpieniu do Unii Europejskiej nowych krajów członkowskich, to największa emigracja, jaka miała kiedykolwiek miejsce w historii Wielkiej Brytanii. Nigdy wcześniej na Wyspy nie przyjechało tylu ludzi w tak krótkim okresie. Nikt nie przewidział skali tego zjawiska i dlatego teraz jego skutki odbijają się na każdym brytyjskim obywatelu. Mimo to większość ludzi widzi pozytywne skutki, jakie przynosi emigracja, zwłaszcza zastrzyk finansowy dla brytyjskiego skarbu państwa w postaci podatków płaconych przez emigrantów. Szkoda tylko, że tak często kończy się na poborze podatków, nie oferując emigrantom nic w zamian…

Sanchia Berg ogromną cześć swojego dorobku dziennikarskiego opiera na tematach związanych z Europą Środkową. W latach 1995-1998 była korespondentem BBC w Warszawie, przygotowując reportaże o zmianach politycznych w Polsce, jak również takich zjawiskach społecznych, jak prostytucja i przemyt narkotyków. Odkąd wróciła do Londynu wciąż specjalizuje się w tematach związanych z Europą Środkowo-Wschodnią, a ostatnio zajmuje się także losami polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii. – Mówiłam już o polskich murarzach i efektach emigracji widocznych w szkolnictwie, ale musze przyznać, że zazwyczaj przygotowanie reportażu o Polakach czy innych emigrantach jest trudne i zajmuje sporo czasu, głównie ze względu na barierę językową – przyznaje.

Na pytanie, dlaczego Polacy tak często przedstawiani są w brytyjskich mediach w czarnych barwach, Sanchia odpowiada:

– Nie zgadzam się ze stwierdzeniem, że reportaże BBC o Polakach w Anglii mają jedynie negatywny charakter. Owszem, przyznaję, że zwłaszcza przed przystąpieniem do Unii Europejskiej niektóre programy o Polce i polskich emigrantach były dalekie od pochwał, ale teraz wszystko się zmieniło. Myślę, że wielu Brytyjczyków docenia fakt ze emigranci z Polski przyjeżdżają do Anglii, by pracować, a nie starać się o zasiłki socjalne. Większość słuchaczy BBC Radio 4, w którym pracuję zgadza się z tym faktem – mówi Sanchia. – Oczywiście zdarzają się też komentarze ludzi, którzy obawiają się różnych następstw emigracji, ale nawet używanie takich wypowiedzi w reportażach BBC ma zupełnie stonowany charakter, zwłaszcza, gdy porówna się je do sposobu, w jaki przedstawiany jest w mediach problem uchodźców lub nielegalnych emigrantów – dodaje.

I rzeczywiście... oglądając telewizję i słuchając radia w ciągu ostatnich kilku miesięcy można dojść do wniosku, że „lincz Polaków” pomału dobiega końca. Czyżby przyszedł czas nagonki na Rumunów i Bułgarów, a nas zostawia się wreszcie w spokoju? Odkąd dwa nowe kraje przystąpiły do Unii Europejskiej, brytyjskie ekrany wypełniają obrazy „nędzy i kolejek nowych emigrantów wyruszających na podbój Wysp”. W angielskich gazetach krąży nawet dowcip „Cholerni imigranci z Europy Środkowo-Wschodniej – przyjeżdżają do Anglii i odbierają nam pracę – mówi polski murarz”.

Słabnie nie tylko medialna nagonka na Polaków, Słowaków czy Litwinów, ale również zmienia się sposób, w jaki jesteśmy prezentowani. Chociaż BBC nie tworzy bynajmniej hymnów pochwalnych o Polskich hydraulikach czy kierowcach autobusów, brytyjscy dziennikarze coraz częściej zaczynają przejmować się naszym losem, pokazując publiczności, jak naprawdę jest być emigrantem na Wyspach. Serię reportaży o eksploatacji Polaków, Litwinów i Czechów, do których brytyjscy reporterzy wynajmują ukryte kamery i ruszają wszędzie tam, gdzie emigrantom dzieje się źle, zapoczątkował program Allana Little – pokazany kilka tygodni temu w głównym wydaniu Wiadomości BBC o godz. 22.00 (Ten O'Clock News). Reportaż nakręcono po trzech miesiącach filmowania ukrytą kamerą. Główną rolę zagrał w nim wynajęty dziennikarz z Litwy udający emigranta szukającego pracy w Anglii.

Jak tłumaczy angielski dziennikarz, twórca reportażu, Allan Little – BBC ma bardzo surowe zasady dotyczące robienia reportaży, w których używa się ukrytych kamer. Nie można tak po prostu wyjść sobie z kamerą „na polowanie” (tzw. fishing). Pozwolenie na użycie ukrytych kamer musi być oparte na wcześniej zgromadzonych dowodach, z których wyraźnie wynika, że łamane jest prawo.

– Dlatego też – tłumaczy Allan – jeszcze przed nakręceniem materiału zgromadziłem dowody z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na temat Focus Staff Limited oraz wysłuchałem historii ludzi oszukanych przez firmę. Wiedziałem, że dzieje się tam coś niedobrego, ale muszę przyznać, że to, co zostało nagrane prze naszego kolegę z Litwy było dla mnie szokujące! – mówi.

Brytyjskiego dziennikarza bynajmniej nie jest w stanie zaszokować byle fakt. Allan Little podobnie jak koleżanka po fachu – Sanchia Berg, w 1989 roku był korespondentem BBC na Rosje i Europę Środkowo-Wschodnią, komentując takie wydarzenia, jak m.in. upadek Związku Radzieckiego. Jak wspomina w swojej autobiografii: „Nigdy nie zapomnę jak stałem w piękny, ale przenikliwie mroźny dzień pośród 40.000 Czechosłowaków na placu Wencelasa z niedowierzaniem wpatrując się w wątła postać Alexandra Dubczeka, który pochwycony przez Sowietów nie pokazywał się publicznie przez 21 lat”.

Sceny i przygody nagrane ukrytą kamerą podczas pracy w Focus Staff Limited pokazane w reportażu Allana nie miały zapewne tak wielkiego znaczenia historycznego, jednak wśród wielu Polaków mogły wzbudzić wiele emocji. Bowiem wielu rodakom scenariusz reportażu znany jest z autopsji: „Litewski dziennikarz udający emigranta, pracę załatwiał jeszcze na Litwie, solidnie za nią płacąc. Po przyjeździe na Victorie nikt jednak na niego nie czekał. Następne dni spędził koczując w przepełnionych domach, a gdy wreszcie zaczął pracować za trzy tygodnie pracy zapłacono mu £ 47”. Przygody Litwina nakręcone ukrytą kamerą zmroziły krew w żyłach wielu widzom BBC, a sama stacja postanowiła iść krok dalej i porównując życie niektórych emigrantów z Europy Środkowo-Wschodniej do nowoczesnej formy niewolnictwa, zgłosiła cały incydent w Focus Staff Limited do urzędu ds. imigracji.

Na pytanie, dlaczego BBC tak bardzo interesuje się losem Polaków i innych emigrantów, Allan Little odpowiada:

– Widać was w każdym mieście, wasz język słychać na każdej ulicy. To fascynujące, jak Polacy służą brytyjskiej ekonomii i zmieniają oblicze naszego kraju, dlatego my dziennikarze musimy mówić o wszelkich nadużyciach, jakie was dotykają – podkreśla. Allan nie zauważa jednak zmiany w charakterze reportaży o emigracji.

– Myślę, że wielu emigrantów z Europy Środkowo-Wschodniej nie jest świadomych swoich praw w Wielkiej Brytanii i dlatego też bardzo często staje się ofiarami brytyjskich wyzyskiwaczy. My dziennikarze mamy obowiązek o tym mówić. Mam nadzieję, że reportaże BBC, jak ten, który zrobiliśmy w maju, pozwoli emigrantom dowiedzieć się, co im się należy, jak również wystraszy pracodawców, którzy wyzyskują Polaków, Litwinów czy Czechów – dodaje.

Czy jednak los Polaków naprawdę obchodzi angielską publiczność? Fundowane wyłącznie z pieniędzy publicznych (tzw. licence fee – abonamentu) BBC jest przecież bardzo ostrożne w dobieraniu tematów i programów, by w pełni usatysfakcjonować płacących abonament mieszkańców Wysp.

– Reportaż zdobył ogromne uznanie wśród naszych widzów – opowiada Allan. – Reakcja ludzi, którzy obejrzeli wiadomości tego dnia była olbrzymia – dodaje.

Podobnie zareagowali słuchacze BBC Radio 4 na audycję Sanchi Berg o „pułapkach” i oszustach, na jakie natykają się Polki w Wielkiej Brytanii. Program wyemitowano w dniu ogłoszenia wyroku na zabójcę Angeliki Kluk w Szkocji. Reporterka BBC chciała w ten sposób wyjaśnić angielskim słuchaczom prawdopodobne realia, w jakich żyła Polka, reprezentująca typową dziewczynę z Europy Środkowo-Wschodniej. W audycji radiowej Sanchia rozmawiała z dziewczynami z Polski, które w Anglii przeszły m.in. przez piekło prostytucji, molestowania i zastraszania w pracy. A wszystko dlatego, że ich język angielski był na słabym poziomie i nie wiedziały, do kogo zwrócić się o pomoc. Reporterka BBC mówi, że jej głównym celem było przedstawienie brytyjskim słuchaczom trudów i dramatów, z jakimi zmierzają się emigranci oraz ignorancji ze strony rządu brytyjskiego, który nie zapewnia „nowej sile roboczej” wsparcia i odpowiednich warunków socjalnych. Na pytanie, co chce osiągnąć przygotowując reportaże o emigracji, Sanchia odpowiada:

– Chciałabym, aby Brytyjczycy bardziej rozejrzeli się wokół siebie i zainteresowali nowymi sąsiadami, sprawiając, że ci ostatni poczuliby się w naszym kraju życzliwie witani i akceptowani...

Cel kolejnego reportażu śledczego przygotowanego tym razem przez dziennikarza BBC – Angusa Stickler’a był określony od samego początku – pokazać i ukarać wyzyskiwaczy.

Angus Stickler jest dziennikarzem śledczym BBC i laureatem wielu nagród dziennikarskich. Na trop tego, co dzieje się w firmie Pratt Bananas wpadł podczas nagrywania innego reportażu o emigracji. Przeprowadzając wywiad w jednym z angielskich szpitali na temat dużego odsetku aborcji dokonywanych na pacjentkach z Europy Środkowo-Wschodniej poznał Polkę, która poroniła po tym, jak szefowie z Pratt Bananas nie zapewnili jej specjalnych warunków pracy, o jakie prosiła ciężarna dziewczyna. Nawiązawszy kontakt z innymi pracownikami firmy, Angus poprosił jednego z nich o nakręcenie tego, co dzieje się w zakładzie ukrytą kamerą. Podobnie, jak w przypadku reportażu Allana Little odkrycia były szokujące. Krzyki i wyzwiska w stronę pracowników stanowiły normę codziennego dnia pracy w Pratt Bananas. Pracującym tam Polakom nie tylko kazano zostawać po godzinach, ale wielokrotnie również prośba o skorzystanie z toalety spotykała się z dezaprobatą ze strony szefostwa. Nic wiec dziwnego, że reportaż przygotowany przez Angusa odbił się szerokim echem nie tylko w angielskich, ale i w polskich mediach. Jak zareagował na to sam twórca reportażu?

– Tematy, nad którymi zazwyczaj pracuję mają poważny charakter i jestem przyzwyczajony do szokujących odkryć, jakich dokonujemy przygotowując reportaże. Nie mniej jednak nagranie z fabryki, w której pracowali Polacy i sposób, w jaki byli tam traktowani bardzo mnie zasmucił. Uważam, że emigrantom z Europy Środkowo-Wschodniej powinno zapewniać się więcej ochrony socjalnej i wsparcia – mówi.

Czy z taką opinią zgodzi się brytyjska publiczność? A może dla przeciętnego Anglika reportaże o emigracji są po prostu irytujące? Angus odpowiada bez wahania:

– Nie sądzę. Jednym z głównych celów BBC jest ujawnianie prawdy, zwłaszcza gdy dochodzi do łamania prawa. W takim przypadku nie ma różnicy, czy ofiarami są Polacy czy Anglicy. Smutną prawdą jest jednak fakt, że ze względu na barierę językową i brak znajomości brytyjskiego prawa emigranci z Europy Środkowo-Wschodniej to w ostatnim czasie najczęstsze ofiary – stwierdza.

Biorąc pod uwagę spostrzeżenia dziennikarzy BBC wygląda na to, że czeka nas wkrótce cały szereg reportaży o losach rodaków na Wyspach. Wszyscy troje dziennikarze BBC: Sanchia, Allan i Angus przyznają, że obecnie pracują już nad kolejnymi programami o emigracji. Jak w historii o trzech muszkieterach – „odważna trojka” po raz kolejny w gromadzeniu materiałów i dowodów wykorzystuje ukryte kamery i mikrofony.

Czytelnikom „Gońca Polskiego” i wszystkim Polakom na Wyspach należą się zatem słowa otuchy. Jeśli bowiem tam, gdzie pracują czy mieszkają dzieje się coś złego – po zmianie nastawienia brytyjskich dziennikarzy do emigrantów – całkiem możliwe, że szef-oszust, nieuczciwy landlord czy pośrednik jest teraz potajemnie nagrywany przez BBC.

Dorota Bawołek

adres tego artyku�u: http://www.gbritain.net/articles.php?id=162