http://www.gbritain.net

:: Podziemny Londyn - `stacje widma`
Artyku³ dodany przez: Damian (2006-02-14 18:49:54)

JeÅ›li odlegÅ‚ość pomiÄ™dzy stacjami wydaje siÄ™ niebywale duża, albo nagle zmienia siÄ™ ciÅ›nienie to prawdopodobnie znaczy, że wÅ‚aÅ›nie mijamy jednÄ… z ‘niewidzialnych’ stacji.

Jak można odkryć, gdzie znajdujÄ… siÄ™ ‘stacje – widma’? Jest to caÅ‚kiem proste. Wystarczy tylko, jadÄ…c metrem, być bardziej uważnym niż zwykle. JeÅ›li odlegÅ‚ość pomiÄ™dzy stacjami wydaje siÄ™ niebywale duża, albo nagle zmienia siÄ™ ciÅ›nienie to prawdopodobnie znaczy, że wÅ‚aÅ›nie mijamy jednÄ… z ‘niewidzialnych’ stacji.

Na rogu ulic Bingfiled Street i York Way, w okolicach Kings Cross stoi piÄ™kny, wiktoriaÅ„ski budynek. Jest bardzo zaniedbany i poroÅ›niÄ™ty trawÄ…, widać, że dawno nie byÅ‚ używany. Dobrych kilkadziesiÄ…t lat temu tÄ™tniÅ‚ życiem, dziÅ› jest tylko pamiÄ…tkÄ… starych czasów i ciekawostkÄ… dla wielbicieli londyÅ„skiego metra. Ten budynek to dawna stacja metra York Road, który podobnie jak okoÅ‚o czterdzieÅ›ci (a może wiÄ™cej) innych tego typu budowli stanowi dziÅ› tak zwanÄ… ‘stacjÄ™ – widmo’.

Jak powstało metro?
W wiktoriańskiej Anglii żyli wynalazcy, wybitni architekci, pisarze i naukowcy. Londyńskie metro jest jednym tylko z przykładów geniuszu tamtych czasów. Czy jednak tak bardzo zajęci ulepszaniem swojego życia Anglicy mogli równocześnie być tak leniwi, że nie chciało im się przejść kilkudziesięciu metrów pieszo? Mapa stacji metra z 1929 jak najbardziej na to wskazuje. Wystarczy popatrzeć na stacje Charing Cross - niemal za rogiem znajduje się Embankment, a w czasach wiktoriańskich istniała jeszcze stacja Trafalgar Square.

Dziś, choć być może nie zdajemy sobie z tego sprawy, w podziemiach Londynu znajduje się wiele takich zapomnianych stacji, bez których ludzie kiedyś nie mogli się obejść. Ale najpierw trochę historii. XIX-wieczny Londyn rozwijał się bardzo szybko, powstawały nowe ulice, które stawały się coraz bardziej zatłoczone. Zwiększała się liczba ludzi przybywających do tego tętniącego życiem miasta, budowano nowe domy, sklepy i banki. Londyn rósł na oczach jego mieszkańców. Władze zdawały sobie sprawę, że takie zatłoczenie może tylko zaszkodzić powiększającemu się miastu. Odpowiedzią na ten problem miał być system podziemnej kolei, czyli dzisiejsze metro.

Pierwszy odcinek mierzył sześć kilometrów i przebiegał miedzy Paddington i Farringdon Street. Pod koniec 1868 roku otworzono linie pomiędzy Westminster a South Kensington. Wkrótce zaczęto budować metro we wschodniej części Londynu, gdzie wybitny architekt - Marc Brunel wraz z synem ułatwił niejako to zadanie, budując dwadzieścia lat wcześniej tunel pod Tamizą, łączący dziś stacje Wapping i Rotherhithe. Tunel przeznaczony był dla pieszych, ale Brunel, z pewnością myśląc o przyszłości, zaprojektował go tak, że dziś mieszczą się w nim bez kłopotu wagony metra.

Stacje – widma
Ponieważ rozbudowa metra przebiegaÅ‚a w bardzo szybkim tempie i wiele konkurujÄ…cych ze sobÄ… firm budowaÅ‚o stacje poÅ‚ożone blisko siebie, wkrótce okazaÅ‚o siÄ™, że niektóre z nich nie posiadajÄ… wystarczajÄ…cej liczby pasażerów. I tak już w 1900 roku zamkniÄ™to stacje King William Street, znajdujÄ…cÄ… siÄ™ na północ od London Bridge, która otwarto zaledwie dziesięć lat wczeÅ›niej. W samym tylko centrum Londynu znajduje siÄ™ dziÅ› osiem nieużywanych stacji metra, sÄ… to m.in.- Mark Lane (pomiÄ™dzy Monument i Aldgate), British Museum (pomiÄ™dzy Holborn i Tottenham Court Road), Saint Mary’s (pomiÄ™dzy Aldgate East i Whitechapel) i Strand (pomiÄ™dzy Leicester Square i Charing Cross).

Niektóre stacje zamykano nie tylko z powodu ich maÅ‚ej popularnoÅ›ci. Stacja Aldwych, znajdujÄ…ca siÄ™ na linii Piccadilly miÄ™dzy Holborn i Covent Garden, w czasie II Wojny Åšwiatowej sÅ‚użyÅ‚a jako schron oraz miejsce, w którym przechowywano zbiory British Museum. Inna stacja, Down Street, sÅ‚użyÅ‚a za siedzibÄ™ gabinetu ministrów Winstona Churchilla, kiedy niemożliwe byÅ‚o przebywanie w Cabinet War Rooms. Tunel pomiÄ™dzy Leytonstone a Gants Hill, mierzÄ…cy cztery kilometry, zostaÅ‚ tymczasowo przeksztaÅ‚cony w fabrykÄ™ części do samolotów. StaÅ‚ siÄ™ tym samym najdÅ‚uższÄ… podziemnÄ… fabrykÄ… na Å›wiecie. DziÅ› niektóre stacje, jak choćby wspomniana już Aldwych, sÄ… poniekÄ…d wciąż w użytku. NakrÄ™cono tam kilka filmów oraz teledysk Prodigy do piosenki ‘Firestarter’.

Co przyniesie przyszłość?
Zamykanie stacji metra to proces, który bynajmniej nie należy do przeszłości. W dniu dzisiejszym wciąż niepewna jest przyszłość kilku z nich, jak choćby wspomnianej wcześniej Wapping. Kto choć raz odwiedził ta stację, wie, jak bardzo jest ona ujmująca i jaką wartość historyczną posiada. Ale niestety - to, co czyni ją niepowtarzalną, może kiedyś być powodem jej zamknięcia. Platformy są bardzo wąskie, i chociaż z tej stacji korzysta dziś niewiele osób, władze powołują się na argument bezpieczeństwa pasażerów.

Również dni stacji Shoreditch we wschodnim Londynie wydają się policzone. Plany rozbudowy linii East London zakładają połączenie Whitechapel z Highbury, a Shoreditch nie znajduje się w prostej linii łączącej te dwie stacje. Planowane jest jednak zastąpienie jej nowa stacja, usytuowana niedaleko, i nazwanie jej Shoreditch High Street.

Jak można odkryć, gdzie znajdujÄ… siÄ™ ‘stacje – widma’? Jest to caÅ‚kiem proste. Wystarczy tylko, jadÄ…c metrem, być bardziej uważnym niż zwykle. JeÅ›li odlegÅ‚ość pomiÄ™dzy stacjami wydaje siÄ™ niebywale duża, albo nagle zmienia siÄ™ ciÅ›nienie to prawdopodobnie znaczy, że wÅ‚aÅ›nie mijamy jednÄ… z ‘niewidzialnych’ stacji. BÄ™dÄ…c jeszcze uważniejszym, czasem można dostrzec kawaÅ‚ek, a nawet caÅ‚y peron nieużywanej już stacji (na przykÅ‚ad jadÄ…c na zachód ze stacji Green Park można zobaczyć Å›ciany, które odgradzajÄ… nas od starej stacji Down Street).

Dziś metro posiada 275 stacji rozciągniętych na długości 408 kilometrów, a codziennie używa go około trzy miliony pasażerów. To fakty. A ile jeszcze tajemnic kryje londyńskie podziemie?




adres tego artyku³u: http://www.gbritain.net/articles.php?id=72